قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند بدون نیاز به واسطه، معامله شما را در سیستمی کاملا امن انجام میدهد. به این صورت که تمامی شرایط و ضوابط معامله از طرف خریدار و فروشنده به صورت کد در قراردادهوشمند نوشته می‌شود و سپس معامله در بستری کاملا امن و در سیستمی غیرمتمرکز انجام می‌شود. در این مقاله به توضیح قراردادهای هوشمند و نحوه عملکرد آن‌ها پرداخته‌ایم و سپس این فناوری را زیر ذره‌بین بردیم تا مزیت‌ها و اشکالات آن را بررسی کنیم. 

از قرارداد هوشمند چه استفاده‌ای می‌شود؟

تصور کنید که نیاز به فروش خانه خود دارید. این یک فرایند نسبتاً پیچیده و دلهره آور است که مستلزم کاغذبازی زیاد، ارتباط با شرکت‌ها و افراد مختلف می‌باشد و در نهایت دارای ریسک بالایی است. به همین دلیل است که اکثریت فروشندگان خانه تصمیم می‌گیرند که کار را به یک بنگاه معاملات املاک بسپارند تا مدارک موجود را برای آن‌ها فراهم کند، ملک را به بازار عرضه کند و هنگام شروع مذاکرات به عنوان میانجی عمل کند و تا زمان بسته شدن معامله بر آن نظارت داشته باشد. علاوه بر این، دفاتر معاملات املاک ضمانت معامله شما محسوب می‌شوند و به ویژه در چنین معاملاتی بسیار مفید واقع می‌شوند زیرا مبالغ مربوطه معمولاً بسیار زیاد است و شما نمی‌توانید به شخصی که با آن سر و کار دارید کاملاً اعتماد کنید. با این وجود، پس از انجام معامله، نمایندگان فروشنده و خریدار حدود هفت درصد از قیمت فروش را به عنوان کارمزد خود دریافت می‌کنند که این میزان خسارت مالی قابل توجهی را برای فروشنده رقم می‌زند.

در چنین شرایطی قراردادهای هوشمند بسیار مفید واقع می‌شوند و انقلابی در کل صنعت ایجاد می‌کنند و در عین حال از سنگینی و دشواری این معاملات می‌کاهند. از همه مهمتر این است که مشکل اعتماد به دیگری را حل می‌کنند. قراردادهای هوشمند بر اساس اصل "اگر-آنگاه" کار می‌کنند، به این معنا که مالکیت خانه تنها هنگامی که مبلغ توافق شده به سیستم ارسال شود، به خریدار منتقل می‌شود.

آن‌ها همچنین به عنوان ضمانت معامله عمل می‌کنند به این معنا که هم پول و هم حق مالکیت دقیقاً همزمان در سیستم ذخیره می‌شود و برای طرف‌های معامله فرستاده می‌شود. علاوه براین، صدها نفر شاهد این معامله هستند، بنابراین تحویل بدون خطا تضمین می‌شود. از آنجا که اعتماد بین طرفین دیگر مسئله‌ای نخواهد بود، نیاز به واسطه از بین می‌رود. تمام کارکردهایی که یک بنگاه املاک انجام می‌داد اکنون می‌تواند از قبل در یک قرارداد هوشمند برنامه‌ریزی شود و مبلغ زیادی برای فروشنده و خریدار صرفه‌جویی شود.

این فقط یک نمونه از کاربردهای بالقوه قراردادهای هوشمند است. آن‌ها قادر به تبادل پول، دارایی و هر چیز ارزشمند دیگری هستند. شفافیت کامل معاملات را تضمین می‌کنند و خدمات و هزینه‌های مربوط به واسطه‌‌ها در معاملات را حذف می‌کنند و مسئله اعتماد بین طرفین را از میان برمی‌دارند. کد یک قرارداد هوشمند، شامل کلیه شرایط و ضوابطی است که طرفین توافق کرده‌اند و در نهایت اطلاعات مربوط به خود معامله در یک بلاکچین (یک دفتر ثبت عمومی غیرمتمرکز و توزیع شده) ثبت می‌شود.

قراردادهای هوشمند چگونه کار می‌کنند؟

به بیان ساده، قراردادهای هوشمند بسیار شبیه دستگاه‌های فروش خودکار هستند. شما فقط مقدار لازم ارزدیجیتال را به قرارداد هوشمند منتقل می‌کنید و سند، حق مالکیت خانه، گواهینامه رانندگی یا هر چیز دیگری به حساب شما اضافه می‌شود. کلیه قوانین و مجازات‌ها نه تنها توسط قراردادهای هوشمند از قبل تعیین شده بلکه توسط خود آن‌ها نیز اعمال می‌شود.

وابستگی متقابل

یک قرارداد هوشمند ‌می‌تواند به صورت مستقل فعالیت کند اما همچنین می‌تواند همراه با چند قرارداد هوشمند دیگر نیز اجرا شود. قراردادهای هوشمند زمانی که به یکدیگر وابسته باشند، می‌توانند با برنامه‌ریزی خاصی تنظیم شوند. به عنوان مثال اگر یک قرارداد با موفقیت به پایان رسد، قرارداد دیگری آغاز می‌شود. از نظر تئوری، کل سیستم‌ها و سازمان‌ها می‌توانند با قراردادهای هوشمند کار کنند و این در حال حاضر تا حدی در سیستم‌ ارزهای دیجیتال مختلف اجرا می‌شود. در این سیستم‌ها همه قوانین از قبل تعریف شده‌اند و به همین دلیل، شبکه می‌تواند به طور مستقل عمل کند.

اجزا قراردادهای هوشمند

اساساً  در هر قرارداد هوشمند سه بخش جدایی‌ ناپذیر وجود دارد که به آن‌ها "اجزا قرارداد هوشمند" می‌گوییم.

مورد اول امضا کنندگان می‌باشند. به دو یا چند طرف معامله که از قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند، امضا کنندگان می‌گویند که با استفاده از امضا دیجیتالی با شرایط معامله موافقت و یا مخالفت می‌کنند.

مورد دوم موضوع قرارداد است که فقط می‌تواند در محیط قرارداد هوشمند وجود داشته باشد. متناوباً، قراردادهای هوشمند باید بدون مانع و مستقیم به هدف دسترسی داشته باشند. اگرچه قراردادهای هوشمند برای اولین بار در سال 1996 مورد بحث و بررسی قرار گرفتند، این بخش خاص بود که توسعه آن‌ها را متوقف کرد. این مشکل، پس از ظهور اولین ارز دیجیتال در سال 2009 تا حدی حل شد.

سرانجام، هر قرارداد هوشمند باید شامل شرایط خاصی باشد. این شرایط باید به صورت کاملا ریاضی و با استفاده از یک زبان برنامه نویسی متناسب با محیط قرارداد هوشمند شرح داده شوند. یعنی باید شامل مواردی الزامی که از همه طرف‌های شرکت کننده انتظار می‌رود، کلیه قوانین، پاداش‌ها و مجازات‌های مربوط به شرایط باشد.

محیط

برای تداوم این اجزا و عملکرد صحیح آن‌ها، قراردادهای هوشمند باید در یک محیط مناسب و خاص کار کنند. اول از همه، محیط نیاز به استفاده از رمزنگاری کلید عمومی دارد تا کاربران بتوانند با استفاده از کدهای رمزنگاری شده منحصر به فرد خود، برای معامله ثبت‌نام کنند. در حال حاضر این سیستمی است که اکثریت مطلق ارزهای رمزپایه از آن استفاده ‌می‌کنند.

در وهله دوم، آن‌ها به یک پایگاه داده باز و غیرمتمرکز احتیاج دارند که تمامی طرف‌های قرارداد بتوانند به آن اعتماد کامل داشته باشند و کاملاً خودکار باشند. علاوه بر این برای اجرای قرارداد هوشمند باید کل محیط خود را غیر متمرکز کرد. بلاک‌چین، به ویژه بلاک‌چین اتریوم، محیطی مناسب برای قراردادهای هوشمند است.

سرانجام، منبع داده‌های دیجیتالی مورد استفاده قراردادهای هوشمند باید کاملاً قابل اعتماد باشد. این مستلزم استفاده از گواهینامه‌های امنیتی SSL، HTTPS و سایر پروتکل‌های اتصال ایمن است که قبلاً به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند و به طور خودکار در اکثر نرم‌افزارهای مدرن اجرا می‌شوند.

مزیت قراردادهای هوشمند:

خودمختاری

قراردادهای هوشمند نیازمندی شما به شخص ثالث برای واسطه‌گری در معاملات را از میان برداشته کنترل کامل توافق‌نامه را به شما می‌دهد.

اعتماد

هیچ‌کس نمی‌تواند هیچ یک از اسناد شما را سرقت کند و یا از دست بدهد، زیرا در قرارداد‌های هوشمند تمامی آن‌ها رمزگذاری شده و با خیال راحت در یک دفتر امن و مشترک ذخیره می‌شوند. علاوه بر این، لازم نیست به افرادی که طرف معامله شما هستند اعتماد داشته باشید یا انتظار داشته باشید که آن‌ها به شما اعتماد کنند، زیرا سیستم بی‌طرفانه قراردادهای هوشمند، اساساً جایگزین اعتماد بین طرفین معامله می‌شود.

پس انداز

 به لطف قراردادهای هوشمند، دیگر به دفاتر اسناد رسمی، دفاتر املاک، مشاوران، دستیاران و بسیاری از دیگر واسطه‌ها نیازی نیست و متعاقبا هزینه‌ خدمات آن‌ها نیز حذف خواهد شد.

ایمنی

در صورت اجرای صحیح، هک کردن قراردادهای هوشمند بسیار دشوار است زیرا محیط‌های مناسب برای قراردادهای هوشمند با رمزنگاری پیچیده محافظت می‌شوند و اسناد شما را ایمن نگه می‌دارند.

کارآیی

با قراردادهای هوشمند می‌توانید در زمان صرفه‌جویی کنید زیرا به طور معمولی زمان زیادی صرف وارد کردن دستی اسناد کاغذی، ارسال یا حمل آن‌ها به مکان های خاص و غیره می‌شود.

چه کسی قراردادهای هوشمند را خلق کرده و چه کسی از آن‌ها استفاده می‌کند؟

قراردادهای هوشمند اولین بار توسط نیک سابو(Nick Szabo)، دانشمند علوم کامپیوتر و رمزنگار، در سال 1996 معرفی شد. در طی چندین سال، سابو بر روی این مفهوم بیشتر کار کرد و چندین مقاله منتشر کرد. در این مقاله‌ها او مفهوم ایجاد قرارداد‌های تجاری با قانون‌های مرتبط را از طریق طراحی پروتکل‌های تجارت الکترونیکی بین افراد غریبه در اینترنت را بیان کرد. با این حال قراردادهای هوشمند تا سال 2009 اجرا نشدند. زمانی که بیتکوین، اولین ارز دیجیتال، همراه با بلاک‌چین خود ظاهر شد، توانست یک محیط مناسب برای قراردادهای هوشمند را فراهم کند. جالب است بدانید که نیک سابو مکانیزمی برای یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز به نام بیت گولد (Bit Gold) در سال 1998 طراحی کرد. این طرح هرگز عملی نشد اما این ارز دارای بسیاری از ویژگی‌هایی بود که بیت‌کوین حدود 10 سال بعد به آن‌ها می‌بالید.

این روزها، قراردادهای هوشمند عمدتا با ارزهای دیجیتال همراه هستند و می‌توان‌ گفت که یکی بدون دیگری نمی‌تواند وجود داشته باشد. زیرا پروتکل‌های ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز اساساً قراردادهای هوشمند با امنیت و رمزگذاری غیرمتمرکز هستند. این قراردادهای هوشمند بیشتر در شبکه‌ ارزهای دیجیتال موجود استفاده می‌شوند و می‌توان آن‌ها را بخش ثابت و مهم اتریوم دانست.

نکات منفی قراردادهای هوشمند

قرارداد هوشمند یک فناوری بسیار جدید است. با وجود فواید زیاد، هنوز هم می‌تواند مستعد مشکلات باشد. به عنوان مثال ، کدی که قرارداد را تشکیل ‌دهد باید کامل و بدون اشکال باشد و هر گونه اشتباهات شود و گاهی چنین اشکالاتی منجر به سواستفاده کلاهبرداران می‌شود. همانطور که در مورد هک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DOA) اتفاق افتاد. پول‌هایی که در یک حساب هوشمند با یک اشتباه در کد قرار می‌گیرد، می‌تواند سرقت شود.

علاوه بر این، تازگی این فناوری هنوز هم سوالات زیادی را مطرح می‌کند. چگونه دولت تصمیم به قانونی شمردن چنین قراردادهایی خواهد گرفت؟ مالیات آن‌ها به چه صورت خواهد بود؟ اگر قرارداد نتواند به موضوع قرارداد دسترسی پیدا کند یا اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر این اتفاق به هنگام عقد قراردادهای معمول رخ می‌داد، می‌توانستیم آن‌ها را در دادگاه لغو کنیم اما بلاک‌چین بر طبق قانون "کد قانون است" قرارداد را در هر صورت اجرا می‌کند.

با این وجود، بیشتر این مشکلات صرفاً به دلیل جدید و جوان بودن قراردادهای هوشمند به عنوان یک فناوری وجود دارند. با چنین وعده‌ای، مطمئناً این فناوری با گذشت زمان کامل می‌شود. بدون شک قراردادهای هوشمند در شرف تبدیل شدن به جزئی جدایی‌ناپذیر در جامعه ما هستند.

منبع: Cointelegraph

صرافی Bitex24، پلتفرم معاملات ارزهای دیجیتال